Schoolvernieuwing voor ‘wicked problems’
Klimaatverandering, gelijke kansen, (on)gezond leven, (gebrek aan) burgerschap, geletterdheid, geestelijk welzijn, digitalisering, inclusie, armoede, levenslang leren, de relatie tot de arbeidsmarkt: het zijn voorbeelden van maatschappelijke uitdagingen die niet alleen op de scholen ‘afkomen’ maar waaraan ze ook verondersteld worden ‘tegemoet te komen’. Een groot deel van deze complexe problemen zijn ook gelinkt aan de duurzaamheidsagenda van de Verenigde Naties (SDG’s).
We zien een groeiende aandacht voor de ‘whole school approach’ (WSA) als instrument om beter om te kunnen gaan met dergelijke complexe maatschappelijke vraagstukken op school, ook wel ‘wicked problems’ genoemd. Een WSA gaat uit van een integrale aanpak, waarbij verschillende aspecten van het schoolgebeuren (schoolbeleid, lesgeven en curriculum, facilitair beheer en infrastructuur en partnerschappen) in hun samenhang worden benaderd en in relatie gezien met de bredere context waarin de school functioneert.
De onderzoeksvraag die hier voorligt is hoe scholen een WSA zodanig kunnen toepassen dat hun onderwijsvernieuwingen voor ‘wicked problems’ niet beperkt blijven tot eenmalige gebeurtenissen, maar ook blijven doorwerken over lange tijd zodat ze tot de ‘normale gang van zaken’ gaan behoren. We richten ons hierbij specifiek op het niveau van typische dagelijkse ‘sociale praktijken’ op school zoals lesgeven, coachen, projecten opzetten, zorgen, omgaan met ouders, leiding geven, bijscholen, samenwerken, facilitair management, financieel management, etc. Dit veranderingsproces gebeurt geleidelijk en participatief, te beginnen met kleine acties om van daaruit verder te groeien naar een meer doorgedreven aanpak waarbij ook actoren van buiten de school betrokken zijn.
Het project bestaat uit twee luiken. Een eerste werkpakket betreft een conceptueel (literatuur)onderzoek naar de toepassing van een WSA met bijzondere aandacht voor hoe men samen dagelijkse sociale praktijken kan analyseren en veranderen om beter om te kunnen gaan met een ‘wicked problem’. De onderzoekspaper vindt je [hier]. In een tweede werkpakket wordt de methodiek die in dit rapport staat beschreven verder besproken met onderzoekers en enkele Vlaamse Unesco-scholen, met het oog op een prototype van een werkinstrument.
Het is de bedoeling dat in een vervolgproject dit prototype verder kan worden uitgewerkt, getest en uiteindelijk ruim verspreid in Vlaanderen en daarbuiten.
Meer weten? Wicked Problems in Schools | UCLL Research & Expertise