Diversresponsieve communicatie op school

Onze samenleving werd de afgelopen jaren uitgedaagd om te transformeren, ook op vlak van taal en beeld, aangespoord door een algemene en wereldwijde beweging strevend naar antiracisme, anti-ongelijkheid, emancipatie en dekolonisering. Op school, als micro-samenleving, wordt eveneens de noodzaak van een nieuw vocabularium, een nieuwe taal in woord en beeld over deze transformaties aangevoeld. Dit project wil leerkrachten en leerlingen in het secundair onderwijs versterken bij het ontwikkelen van een inclusief gebruik van taal en beeld en onderzoekt mechanismen van zelfcensuur en spreekangst, evenals het creëren van “safe and brave spaces” (Palfrey, 2017).

Met dit vernieuwend onderzoeksproject willen we leerkrachten en leerlingen in het secundair onderwijs versterken bij het ontwikkelen van een inclusief gebruik van taal en beeld en mechanismen van zelfcensuur en spreekangst onderzoeken. Tenslotte willen we bijdragen aan het creëren van “save spaces” en “brave spaces” in de klas en op school.

We formuleren twee centrale onderzoeksvragen:

• Onderzoeksvraag 1. Welke spanningen ervaren leerkrachten en leerlingen in het Vlaamse secundaire onderwijs met betrekking tot taal en beeld, en meer bepaald rond de assen gender, etnisch-culturele achtergrond, beperking, psychische kwetsbaarheid en socio-economische achtergrond?
• Onderzoeksvraag 2. Op welke manier kunnen de nieuw verworven inzichten – in antwoord op onderzoeksvraag 1 – bijdragen aan het ontwikkelen van materiaal en praktijken gericht op diversresponsief taal- en beeldgebruik in de klas en op school?

Om deze vragen te beantwoorden, tekenden we een mixed method onderzoeksdesign uit. We combineren volgende kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeksmethodes:

1. Literatuurstudie naar veranderend taal- en beeldgebruik (over de assen gender, etnisch-culturele achtergrond, beperking en socio-economische achtergrond), dynamieken en processen van zelfcensuur en spreekverlegenheid in het algemeen en binnen de onderwijscontext in het bijzonder.
2. Primaire dataverzameling, via een online survey die Vlaanderen breed wordt uitgezet en focusgesprekken met leerlingen en leerlingen in 4 tot 6 Vlaamse secundaire scholen.
3. Professionele leergemeenschap (PLG) gericht op het voortdurend samen delen, onderzoeken en verbeteren van de praktijk van leerkrachten, schoolleiding, pedagogische begeleiding, om zo het onderwijs aan de leerlingen te verbeteren (Verbiest, 2008).
4. Via een interventietraject voorzien we training en intervisie in 4 tot 6 Vlaamse secundaire scholen. We verzorgen een training van 4 sessies aan leerkrachten (en onderwijsprofessionals) van de deelnemende scholen.

We werken samen met 4 tot 6 secundaire scholen uit het verschillende onderwijsvormen.