ouderenmisbehandeling: wereldwijd probleem
Misbehandeling is niet hetzelfde als mishandeling. De 'be' benadrukt dat er ook sprake kan zijn van onbewuste handelingen die verdriet, pijn of kwaadheid berokkenen. We spreken over ouderenmisbehandeling als je 60 jaar of ouder bent en een persoonlijke en/of professionele vertrouwensrelatie hebt met de persoon die je misbehandelt, maar ook als je gedeeltelijk of volledig afhankelijk bent van de persoon die je misbehandelt en je lichamelijke, psychische en/of materiële schade lijdt. Afhankelijkheid kan op allerlei vlakken: financieel, cognitief, lichamelijk, psychisch of sociaal.
1 op de 6 zestigplussers komt in aanraking met ouderenmisbehandeling. Het is ook als een wereldwijd probleem. De veronderstelling is dat het probleem in de toekomst nog groter wordt door de toenemende vergrijzing, het langer thuis blijven wonen en de groeiende nadruk op zelfredzaamheid. Dat vraagt om een beleid waarin aandacht is voor de positie van ouderen als ‘actieve senioren’, een expliciete doelstelling in de beleidsnota van de Vlaamse Minister van Welzijn en Volksgezondheid (2019-2024) en het Vlaams ouderenbeleidsplan (2015-2020). Ondanks de toenemende aandacht, is ouderenmisbehandeling helaas een topic dat nog steeds in de taboesfeer hangt.
preventie en aanpak met pwo-project
Preventie en aanpak van ouderenmisbehandeling is essentieel. Naast een juiste herkenning door de naaste omgeving van ouderen is het van belang dat senioren zelf ook bewust zijn van het fenomeen, de diversiteit aan verschijningsvormen en de gevolgen die het kan hebben. Voor een preventieve aanpak is het van belang dat ouderen hun eigen slachtofferschap (h)erkennen en dat zij bovendien geen drempel ondervinden om de ervaren gebeurtenissen bespreekbaar te maken. Onderzoek toont aan dat bijna de helft van de slachtoffers namelijk nooit praat over het misbruik met vrienden of familie, of doet geen melding aan een officiële instantie. Het is door de problematiek te herkennen en erover durven te spreken dat het taboe kan worden gebroken.
Expertisecentrum Resilient People wil met het PWO-project 'Horen, zien en niet zwijgen' senioren en eerstelijnsprofessionals sensibiliseren over ouderenmisbehandeling door het te leren herkennen en (durven) bespreekbaar te maken. De ontwikkeling van een methodiekbeschrijving van zogenaamde ‘open dialoogcafés’ biedt een meerwaarde om zowel senioren (inclusief mantelzorgers) als professionals op een laagdrempelige en interactieve manier samen het thema te laten exploreren en (grenzen) te helpen herkennen. Door een lokaal laagdrempelig traject op te zetten door én voor ouderen (als ‘actieve senioren’) worden zij zich bewust van het feit dat zij ouder en kwetsbaarder worden en realiseren zij zich dat ook zij te maken kunnen krijgen met ouderenmisbehandeling.
