Lofzang-Playlist: de leraar als charme-zanger of troubadour

Leraren zijn kunstenaars. Ze kennen het leven en kunnen feesten! Of beter gezegd: ze proberen van elke dag opnieuw een feest te maken binnen de mogelijkheden van de eigen klas of de eigen school! Troubadours zijn het: die figuren die erin slagen om met charme onpopulaire zaken zoals wiskunde, literatuur, de Guldensporenslag – en hippere zaken – zoals digitalisering, inclusie, soft skills, onderzoeksvaardigheden  – met de nodige ernst te behandelen. Ze reizen rond, net als de oude troubadours, tussen verschillende generaties van mensen (jong en oud) en bemiddelen op de grenslinie in grootsteden of kleine dorpen waar de spanning tot in de klas te voelen is (religies, sociale verschillen, economische verschillen). Maar vooral brengen ze hun lied en hun geloof uit met bravoure, die troubadouren of kunstenaars van ons onderwijs.

Michel Serres– Franse leraar en filosoof – heeft ooit een volledig boek gewijd aan de troubadours enige tijd geleden.[1] Vermoedelijk had hij vandaag een podcast opgenomen of een dansje op TikTok. Wat Serres voor ogen had, is dat troubadours een ander taalregister openen dan we gewoon zijn. De troubadour verwijst naar een amateur, een liefhebber, iemand die echt een ‘hart voor lesgeven, het beroep, de leerlingen en voor de wereld heeft’.

Vandaag is het haar dag: feest van de leraar! Daarom en ook alleen daarom hebben wij van UCLL een playlist samengesteld om haar te bezingen. Omdat de leraar toch altijd probeert te zingen als manier om te verleiden voor wat echt telt in het leven en voor wat echt duurzaam is – zelfs voorbij elke eindterm. Onze selectie vind je hieronder, maar we vertrouwen erop dat jullie leerlingen, jullie zelf evengoed en oneindig kunnen aanvullen! En wie van leraren houdt: zing maar met volle borst mee!

[1] M. Serres (1997). The Troubadour of Knowledge. Michigan: University of Michigan Press.

Iedereen weet het: in heel Europa en ook in Vlaanderen zijn er niet alleen veel dropout leerlingen, maar ook veel startende leraren die de eindmeet van de benoeming niet halen. We weten ook dat je in een 3-jarige lerarenopleiding (hogescholen) of in een educatieve master (universiteiten) niet volledig uitgeleerd bent, daarvoor is de onderwijspraktijk te complex en te uitdagend. Graag vragen we dit nummer aan voor beginnende leraren. Om bovenal af en toe gepast applaus en ondersteuning te krijgen van zowel nabije collega’s als van hun coachen.

Eindtermen zijn een vast begrip geworden binnen onderwijs. Volgens sommigen zijn ze absoluut nodig, volgens anderen zijn er teveel, volgens nog anderen kan je er een procent-berekening op toepassen (vb. 70% vastgelegd door de overheid, 30% onderwijsheid). De vraag is of onderwijs altijd gediend is met vooraf bepaalde resultaten en meetbare outputs. In dat geval zou een marathonloper niet meer verder hoeven te trainen, want het wereldrecord ligt al vast. Dance me to the end of terms – omdat leraren altijd meer in hun mars hebben dan dat wat voorzien was en leerlingen ook verrassend uit de hoek kunnen komen als ze de vrijheid nemen en krijgen.

Dit nummer is geen pleidooi voor plantrekkerij en ‘deur-op-slot’-lesgeef-pedagogiek, maar is een sterke blijk van vertrouwen in leraren. Uit grootschalig onderzoek blijkt dat een enorme groep van onderwijsprofessionals (>80%) hun job uitstekend en gedreven uitvoert. Het is eerder zaak om hun enthousiasme soms in te toomen. Doe, laat je gaan, leraar! Ons vertrouwen heb je!

De oorsprong van ons leven hebben we aan onze moeder te danken. Voor het openen van onze wereld, hebben we allemaal minstens één of twee of meerdere leraren in gedachten. ‘Zij leerde me de wereld door de ogen van een wetenschapper zien’ of ‘Hij liet me verleiden tot de Franse taal’. Leraren dragen zelf een fonkelend licht in de ogen, niet omdat ze het persé altijd beter weten, maar omdat ze iets met zich meedragen dat ze willen delen. Echte delers, echte moeders.

Hevige discussie barsten los bij elke nieuwe technologische uitvinding. Wat met chatGPT in kunstlessen en taallessen? Wat betekent een opstel nog als je het gewoon kan laten schrijven? Maar ook: hoe verhoudt onze digitale juf Bingel zich tot de levensechte meester Rudi? Hoe zorgen we dat de technologie de leraar niet vervangt maar een ondersteunende en betekenisvolle rol kan bieden voor zijn/haar onderwijspedagogisch handelen? With or without you: de leraar is de jongleur tussen technische tools en verantwoord en zinvol lesgeven.

De 'dag van de leraar' herinnert ons aan de nood aan gekwalificeerde leraren over de hele wereld. Gekwalificeerde leraren kiezen volop voor kwaliteitsvol onderwijs voor iedereen. Ze geloven in de betekenis en impact van hun inzet voor alle kinderen en jongeren, inclusief de meest kwetsbare leerlingen. Ze maken van hun school een thuis, een plek die iedereen welkom heet en waar burgerschap en mentaal welzijn belangrijk zijn. Ze geven niet op om leerlingen basisvaardigheden bij te brengen, zodat alle kinderen en jongeren kennis en vaardigheden verwerven die kansen bieden tot hogere studies of beroepsopleidingen. De 'dag van de leraar' verenigt àlle leraren in deze opdracht tot inclusief, kwaliteitsvol onderwijs.