Naar aanleiding van World Mental Health Day op 10 oktober 2024 benadrukt Hogeschool UCLL het belang van goed opgeleide leerkrachten in het versterken van de mentale gezondheid en veerkracht van jongeren. Resilient People, expertisecentrum van UCLL Research & Expertise, is partner binnen het Europese project SENSE (Shaping Emotionally Nurturing School Environments), dat zich richt op het versterken van de veerkracht van zowel leerkrachten als leerlingen.
Mentale weerbaarheid van jongeren versterken begint bij het ondersteunen van leerkrachten
Nood aan meer structurele aandacht voor mentaal welzijn in scholen
"Leerkrachten staan dagelijks dicht bij jongeren en merken vaak als eersten wanneer iemand zich niet goed in zijn vel voelt," zegt Marthe Vermeulen, projectleider van SENSE en onderzoeker bij Resilient People. "Vaak geven ze aan wel te willen, maar niet goed te weten hoe in te grijpen. Door hen te voorzien van de juiste kennis en tools, kunnen we niet alleen de leerlingen beter ondersteunen, maar ook de leerkrachten zelf veerkrachtiger maken."
Uit cijfers blijkt dat bijna 1 op de 5 jongeren matige tot ernstige mentale klachten heeft, waarbij oudere tieners en meisjes extra kwetsbaar zijn. Daarnaast geeft 95% van de leerlingen aan regelmatig stress te ervaren en wil 74% dat hun leerkrachten hen meer info en begeleiding geven rond mentaal welzijn. "Die cijfers laten duidelijk zien dat er nood is aan meer structurele aandacht voor mentaal welzijn in scholen,” voegt Vermeulen toe. “Wanneer leerkrachten de juiste tools en kennis hebben en ze zelf over voldoende veerkracht beschikken, kunnen ze een veilige, ondersteunende leeromgeving creëren waarin leerlingen mentaal kunnen floreren.”
Vaak geven leerkrachten aan wel te willen, maar niet goed te weten hoe in te grijpen. Door hen te voorzien van de juiste kennis en tools, kunnen we niet alleen de leerlingen beter ondersteunen, maar ook de leerkrachten zelf veerkrachtiger maken.
Project SENSE: een Europese samenwerking voor mentaal welzijn in scholen
Het project SENSE, gecoördineerd door de Universiteit van Keulen en ondersteund door partners zoals de Universiteit van Tallinn, de Baskische Universiteit en Die Berater in Wenen, richt zich op preventie en vroegtijdige interventie in de klas.
Het project omvat nationale rapporten over het welzijn van jongeren in elk partnerland en resulteerde in een transnationaal rapport vol cijfergegevens. De belangrijkste output bestaat uit:
- Een brochure met kerncijfers en inzichten.
- Een toolbox met praktische oefeningen en didactisch materiaal voor leerkrachten.
- Een training, zowel online als offline, die inspeelt op veerkrachtversterking, omgaan met moeilijke situaties en het herkennen van mentale problemen.
"Het unieke aan SENSE is dat het niet enkel gaat om de leerlingen," zegt Vermeulen. "We focussen evenzeer op de weerbaarheid van leerkrachten. Want alleen wanneer zij goed in hun vel zitten, kunnen ze de beste steun bieden aan jongeren en helpen omgaan met de uitdagingen van het leven. Leraren ervaren het als nieuw en verrijkend om hier samen met collega’s training over te krijgen. Het werd warm onthaald door onder meer de leerkrachten en leerlingen van pilootschool Provinciale Kunsthumaniora (PIKOH) in Hasselt."
We focussen evenzeer op de weerbaarheid van leerkrachten. Want alleen wanneer zij goed in hun vel zitten, kunnen ze de beste steun bieden aan jongeren en helpen omgaan met de uitdagingen van het leven.
Toekomstige stappen en duurzame impact
In Vlaanderen werkt SENSE trouwens nauw samen met PIKOH Hasselt, om het materiaal te testen en verfijnen. Morgen, op 10 oktober, zal Vermeulen tijdens een projectweek over mentaal welzijn van PIKOH in de praktijk tonen hoe de tools leerkrachten kunnen helpen in hun dagelijks werk. Leerkrachten worden er getraind om mentaal welzijn structureel in de klas te implementeren en passen dat tijdens de projectweek toe.
Hoewel het project in december 2024 officieel afloopt, zullen de resultaten ervan nog lange tijd doorwerken. De training en tools zullen beschikbaar zijn als dienstverlening voor andere scholen en organisaties.
"Ons doel is dat de trainingen een duurzame verandering teweegbrengen in hoe scholen omgaan met het mentaal welzijn van zowel leerlingen als leerkrachten," besluit Vermeulen. "We willen dat leraren voelen dat ze de tools hebben om te helpen, en dat leerlingen zien dat er naar hen geluisterd wordt."
Over expertisecentrum Resilient People
Resilient People bouwt als interdisciplinair expertisecentrum mee aan de duurzame ontwikkeling van veerkrachtige relaties in de samenleving. Met vier kernlijnen, bestaande uit medewerkers verbonden aan opleidingen van welzijn, gezondheidszorg, management en lerarenopleiding, zetten we in op deskundigheid, voeren we praktijkgericht onderzoek uit en bieden we vraaggestuurde dienstverleningen en navormingen aan, ter bevordering van sterke relaties en organisaties. We creëren maatschappelijk relevante projecten in de domeinen van welzijn, gezondheidszorg, justitie en onderwijs.