Compassiemoeheid voorkomen bij professionals in de geboortezorg.
Hoe kan je als geboortezorgprofessional zorg blijven dragen voor anderen zonder jezelf te verliezen?
Het expertisecentrum Resilient People (Hogeschool UCLL) onderzocht van 2022 tot 2025 hoe we veerkracht bij professionals in de geboortezorg kunnen versterken om compassiemoeheid te voorkomen.
In dit praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek ontwikkelden we de training ‘Veerkrachtige geboortezorg’. Deze training werd in co-creatie met professionals uit ziekenhuizen, eerstelijnszorg en het onderwijs ontwikkeld en getest.
Wil je hier dieper op ingaan? Lees dan zeker het artikel dat hierover verscheen in Healthcare.
Lees het Engelstalige artikel
Of bekijk de posterpresentatie.
Geboortezorgprofessionals ondersteunen gezinnen in een intense en kwetsbare levensfase. Empathisch zorg verlenen vraagt veel, zeker wanneer tijdsdruk, administratie en personeelstekorten toenemen. In zo’n context lopen zorgverleners het risico op compassiemoeheid: een vorm van fysieke en mentale uitputting die ontstaat door langdurige blootstelling aan stress, emotionele belasting en het lijden van anderen (Day & Anderson, 2011).
Voor zorgverleners zelf kan compassiemoeheid leiden tot verminderde energie, motivatie en welzijn. Op de werkvloer vertaalt dit zich in meer afwezigheden, lagere productiviteit en groter personeelsverloop. Dit beïnvloedt ook het teamklimaat, waar spanningen en werkdruk kunnen toenemen. Uiteindelijk heeft compassiemoeheid impact op de kwaliteit van zorg, met onder meer een groter risico op fouten en minder aandacht voor de behoeften van gezinnen.
De training Veerkrachtige Geboortezorg helpt geboortezorgprofessionals compassiemoeheid tijdig te herkennen, te begrijpen en te voorkomen. Als je je in staat voelt om met uitdagingen om te gaan, voldoening haalt uit het zorgen voor anderen en je gesteund voelt, loop je minder risico op compassiemoeheid.
Daarom zet de training in op:
De training bestaat uit verschillende onderdelen:
Psycho-educatie: kennis en praktische handvaten over stress, veerkracht, compassiemoeheid, compassietevredenheid en verbindende communicatie
Scenario-oefening: een unieke leerervaring waarbij je met behulp van technologie een fictieve casus doorloopt om in een veilige ruimte te oefenen in communicatie en inzicht te krijgen in je eigen handelen en dat van teamgenoten
Intervisie: gestructureerde casusbespreking waarbij het uitwisselen van ervaringen zorgt voor steun en zelfreflectie
Toolkit: een werkboekje met info, tips, reflectievragen en oefeningen rond stress, veerkracht, compassiemoeheid, compassietevredenheid en verbindende communicatie
De training richt zich op (toekomstige) professionals in de geboortezorg, waaronder:
De training werd ontwikkeld voor en door professionals die werken binnen een ziekenhuiscontext en binnen de eerstelijnscontext. De training is zowel toepasbaar in bestaande teams als in groepen van professionals uit verschillende contexten en organisaties.
Hieronder vind je ervaringen van enkele professionals en studenten die de training of een workshop hierrond volgden.
Professionals | |
Wat neem je mee?“Dat je de communicatie zeker moet opentrekken” “Zelf de veerkracht hebben om goed te communiceren” | Wat vond je goed?“Dat je de communicatie zeker moet opentrekken” “Zelf de veerkracht hebben om goed te communiceren” |
Studenten | |
Wat heb je vandaag geleerd?“Dat er verschillende visies en reacties op een situatie zijn, er is geen foute manier om te reageren” | Wat vond je goed?“Leuke andere manier van simuleren” |
Dit draaiboek is bedoeld als een bron van inspiratie, reflectie en praktische ondersteuning. Of je nu een trainer bent, docent, teamleider in de geboortezorg, of een zorgprofessional die collega’s wil ondersteunen — je vindt hier bouwstenen om (delen van) de training Veerkrachtige Geboortezorg zelf toe te passen.
Deze toolkit heeft als doel zorgverleners te ondersteunen om aan hun veerkracht te bouwen en met meer balans, energie en voldoening in hun werk te staan, om goed voor anderen te kunnen zorgen – in verbinding met zichzelf, de collega’s en de mensen voor wie ze zorgen. Daarom willen we in deze toolkit inzetten op: veerkracht, compassietevredenheid en verbindende communicatie. Je krijgt praktische informatie, oefeningen en tips waarmee je direct aan de slag kunt. Geen ingewikkelde modellen of theoretische overdaad, maar herkenbare situaties, opdrachten en reflectievragen om na te gaan hoe het er voor jou uitziet en concrete handvaten om zelf aan de slag te gaan.
In de toolkit wordt ook nog verwezen naar deze materialen:
Wil je een training of workshop ‘Veerkrachtige geboortezorg’ op maat voor jouw team of organisatie?
Vul het aanmeldformulier in en we nemen contact met je op.
Heb je vragen, opmerkingen of suggesties? We horen het graag.
Neem contact op met onderzoekers Sarah Vandekerkhof (sarah.vandekerkhof@ucll.be) en Lotte Mertens (lotte.mertens@ucll.be)
Veerkracht maakt deel uit van het omgaan met levensuitdagingen tijdens overgangsperioden op verschillende levensgebieden.
Resilient People draagt als interdisciplinair expertisecentrum bij aan de duurzame ontwikkeling van veerkrachtige relaties in de samenleving.
Met vier focuslijnen, bestaande uit medewerkers op het gebied van welzijn, gezondheidszorg, management en lerarenopleidingen, richten we ons op expertise, doen we praktijkgericht onderzoek en bieden we vraaggestuurde diensten en cursussen aan om sterke relaties en organisaties te bevorderen. We creëren maatschappelijk relevante projecten op het gebied van welzijn, gezondheidszorg, justitie en onderwijs.
