De worstelende leraar in de ruimte tussen de wereld van het vak en de opgelegde doelstellingen

Vakleraar in between 
Het zijn speciale tijden voor de vakleraar in het secundair onderwijs. Enerzijds is hij opgeleid in één of meerdere specifieke vakken en is hij gefascineerd door de specifieke invalshoeken die deze vakken gebruiken om de wereld te exploreren. In naam van deze fascinatie wil hij op gepassioneerde wijze alles in het werk zetten om ook de nieuwe generatie – en dus de leerlingen in zijn klas – deze vakspecifieke invalshoeken te leren kennen. Anderzijds is de context waarbinnen de vakleraar vandaag de dag werkt een context waarbinnen het vak langzaam maar zeker haar vanzelfsprekende plaats in het curriculum verliest. Op het beleidsmatige niveau is er de definitieve ontkoppeling tussen de zestien sleutelcompetenties en de structuur van vakken. Wat bereikt moet worden, moet dus niet per definitie via het kanaal van een vak gebeuren. Op het concrete vakdidactische niveau vertaalt deze tendens zich in het versterken van vakoverschrijdende projecten en het bundelen van vakken tot nieuwe clusters.  

Vragen voor vakleraren en hun opleiding.
In de concrete vakdidactische praktijk leidt het loslaten van het vak tot urgente vragen. Vakleerkrachten voelen de spanning tussen hun liefde voor het vak en de opgelegde vakoverschrijdende tendensen. Zij beseffen dat deze twee polen de vakleraar in een turbulente positie zetten. Louter kiezen voor de liefde voor het vak kan het voor u als leraar onmogelijk maken om vandaag de dag nog in een school te functioneren; louter inzetten op de vakoverschrijdende dynamiek daarentegen kan betekenen dat je ophoudt een vakleraar te zijn en louter een coach wordt van vakoverschrijdende competenties. Hoe overleven in deze spanning? (Ref. 1) Ook voor de lerarenopleiding zijn de vragen heel acuut: hoe toekomstige studenten opleiden tot 
deze erg onzekere situatie? Hoe het evenwicht vinden tussen het warm maken van studenten voor de schoonheid van een vak en het voorbereiden van diezelfde studenten op een complexe realiteit waarin deze schoonheid nie de focus van het onderwijs lijkt te zijn? 

Worsteling als (niet-)identiteit 
In voorliggend project veronderstellen we dat goed onderwijs vandaag de dag staat of valt met de keuze van de leraar om in de hierboven omschreven spanning te blijven staan. Het is maar wanneer de leraar worstelt met de juiste verhouding in between het onderwijs zoals dat vandaag los van een verplichte vakkenstructuur bepleit wordt én de wereld van het vak, dat een ruimte bezet wordt en niet in één van beide uitersten vervallen wordt. Deze ruimte willen we in kaart brengen alsook de worsteling die ze voor leerkrachten impliceert. We ontwikkelen een cartografie die (a) herkenbaar is voor de praktijk en (b) bruikbaar is voor zowel vakleraren (in het kader van de versterking van hun identiteit) als de lerarenopleiding (in het kader van het versterken van het opleiden van vakleraren).  

Versterken en verbinden 
Voorliggend project heeft de praktijk voor ogen en richt zich dus in de eerste plaats op vakleerkrachten en hun opleidingen. We focussen op de worsteling van vakleraren en ontwikkelen een instrument dat het versterken van vakleraren voor ogen heeft. Daarnaast is de focus de lerarenopleiding. Hoe kunnen we de worsteling van de vakleraar tot de inzet maken van een krachtige lerarenopleiding? We beogen een concrete impact door (a) een bruikbaar instrument te ontwikkelen (focus doelgroep leraren) en (b) door de lerarenopleiding nauwgezet te betrekken bij het projectverloop (focus doelgroep lerarenopleiding).