Case studies van hybride leren in het secundair onderwijs met aandacht voor de ontwikkeling van zelfregulatie bij de leerlingen

Onder het motto ‘never waste a good crisis’, gaan we binnen dit onderwijskundig ontwerponderzoek aan de slag met het onontgonnen potentieel van hybride leeromgevingen binnen het secundair onderwijs. Vertrekkende van veld- en literatuuronderzoek komen we tot de conclusie dat hybride leren plaatsvindt in een krachtige leeromgeving waarin leerervaringen geoptimaliseerd worden door een doordachte combinatie van face-to-face interactievormen en digitale technologie en waarin leerlingen de kans kunnen krijgen om zowel individueel als in groepsverband-  tempo-, tijds- en/-of plaatsonafhankelijk te leren. Binnen dit onderzoek gaan onderzoekers en Teacher Design Teams (TDT) van zes scholen gaan samen aan de slag om hybride leeromgevingen te ontwerpen en implementeren met als doelstelling om elke leerling tot effectief en maximaal leren te brengen.

Hiertoe focussen we bij het ontwerpen in het bijzonder op het ondersteunen en stimuleren van de zelfregulatie bij de leerlingen. Zelfregulatie in een hybride leeromgeving definiëren wij als het vermogen om controle uit te oefenen op het eigen leerproces door het ontwikkelen en leren inzetten van cognitieve, metacognitieve en motivationele strategieën met de bedoeling om een bepaald leerdoel te bereiken. Omdat onderzoek uitwijst dat bij hybride leren de zelfregulatie van de leerling onontbeerlijk is om succesvol te zijn, biedt dit proces bij uitstek de kans om expliciet in te zetten op zelfregulatie, zowel bij leerlingen als leerkrachten.

In een laatste fase van het onderzoek formuleren we ontwerprichtlijnen op basis van het ontwikkelwerk, de implementatie in de case studies en de evaluatie hiervan en de impact op de zelfregulatie van de leerlingen. Deze onderzoeksgeïnformeerde ontwerprichtlijnen kunnen aldus verder optimaal geconsolideerd worden in velerlei contexten van hybride leren in het secundair onderwijs.  

Onderzoeksvragen:

Thema: Welke onderzoeksgeïnformeerde ontwerprichtlijnen hanteren we voor het vormgeven van een hybride leeromgeving in het secundair onderwijs om een positieve impact te hebben op de zelfregulatie van de leerlingen?

1. Welke initiatieven van hybride leren vinden we terug in het Vlaams secundair onderwijs, gebaseerd op veldonderzoek en literatuuronderzoek?
2. Welke onderzoeksgeïnformeerde ontwerprichtlijnen voor een hybride leeromgeving voor secundair onderwijs, met een bijzondere focus op het ontwikkelen van zelfregulatie, distilleren we op basis van literatuuronderzoek, ontwikkelwerk met het TDT, implementatie in de case studies en evaluatie hiervan?
3. Welke aspecten/factoren in een dergelijk ontworpen onderzoeksgeïnformeerde hybride leeromgeving percipiëren de leerlingen als impactvol op hun zelfregulatie?

Inspiratiegids en professionaliseringstraject

Als output van dit project legden we in september 2023 de laatste hand aan de inspiratiegids  Let's go hybrid. Deze inspiratiegids heeft als doel leerkrachten te ondersteunen in hun zoektocht naar het vinden van de juiste balans bij het ontwerpen en implementeren van hybride leeromgevingen vanuit zelfregulatie. De gids wordt ook ingezet tijdens het professionaliseringstraject-op-maat waarop leerkrachtenteams kunnen intekenen. Meer info over dit traject vind je hier.

Download de gids hier. 

Meer achtergrond en duiding kan je beluisteren in dit filmpje.

Medewerkers:

Mieke Achtergaele

Bart Boelen

Katrien Dewaele

Norma Juárez Collazo (betrokken bij het project tot 31/8/2022)

David Stienaers, toenmalig UCLL-medewerker (betrokken bij het project van 1/9/2021 tot 7/3/2023)

Contact?

Katrien.dewaele@ucll.be