Kwaliteitsvol oriënteren in de eerste graad secundair onderwijs

Op 1 september 2019 startte de modernisering van het Vlaams secundair onderwijs. Eén van de ambities van deze beleidsmatige hertekening was de oriënterende rol van de eerste graad versterken, zodat leerlingen tussen 12 en 14 ruimte krijgen om hun interesses en competenties te verkennen en zo een gerichte studiekeuze te maken in de 2de graad. Het onderwijslandschap ontplooit momenteel tal van initiatieven, zoals verkenningsvakken, reflectiegesprekken en keuzeateliers om die oriënterende rol vorm te geven. Deze initiatieven dragen een rijkdom in zich, maar kunnen evenzeer leiden tot versnippering en uiteenlopende kwaliteit in oriëntering. In deze context is kwaliteitszorg aangewezen.  
Deze PWO zal daarom een kwaliteitszorginstrument ontwikkelen dat scholen enerzijds toelaat om hun eigen oriëntering in kaart te brengen en anderzijds bouwstenen aanreikt om hun eigen oriëntering gericht te versterken. Dit instrument zal de volgende componenten omvatten:

 Een selfscan: de selfscan neemt de vorm aan van een draaiboek dat scholen toelaat om zichzelf in te schalen en een schoolprofiel van zichzelf op te maken m.b.t. oriëntering.

 Schoolprofielen: de schoolprofielen nemen de vorm aan van een rubric of matrix in vier niveaus op een continuüm van een meer selectiegerichte naar meer interessegerichte scholen (kolommen). In de rubric zijn verschillende schoolkenmerken opgenomen zoals schoolorganisatie, schoolloopbanen, oriënteringsbeleid, oriënteringsbenadering en effectief keuzegedrag.

 Bouwstenen voor oriëntering waarmee scholen hun oriënteringspraktijk gericht kunnen versterken. Deze bouwstenen kunnen uiteenlopende vormen aannemen: praktijkvoorbeelden; beleidsadviezen; bestaande instrumenten; denkkaders; …

 Een praktijkwetenschappelijke beschrijving van systeemdenken als dataverzamelingsmethode enerzijds en als methode binnen de oriëntering van leerlingen anderzijds.

De PWO zet daartoe een ontwerponderzoek in vier fases op: een vooronderzoek; ontwerpfase 1; evaluatiefase; ontwerpfase 2. (Decin, 2018) Specifiek wordt gekozen voor systeemdenken als dataverzamelingsmethode binnen focusgesprekken, om op die manier de complexiteit van het oriënteren visueel weer te geven.