Op de letter: een collaboratief onderzoek naar een krachtige integratie van aandacht voor taalbeschouwelijke basiskennis in betekenisvolle (voor)lees- en schrijfactiviteiten voor 4- tot 7-jarigen

Sterk leesonderwijs heeft baat bij een stevige start. ‘Het Leesoffensief Onderwijs 2.0’ (Vlaamse Overheid, 2023) formuleerde vier aanbevelingen, waaronder het centraal zetten van ‘de grote 5’ van lezen: fonemisch bewustzijn, phonics, vloeiend lezen, woordenschat en tekstbegrip. Deze aanbevelingen hebben één gemene deler: ze benadrukken het grote belang van vroege geletterdheid. Bovendien stellen de nieuwe minimumdoelen Nederlands voor het kleuteronderwijs hogere eisen aan de taalbeschouwelijke basiskennis van kleuters in functie van beginnende geletterdheid. Het communicatieve aspect wordt daarbij niet aan de kant geschoven. Het is de bedoeling dat de kleuters ‘inzicht in het taalsysteem toepassen in communicatieve situaties’, bijvoorbeeld wanneer ze luisteren naar verhalen, wanneer ze ‘lezen’ of ‘schrijven’. In de praktijk stellen we echter vast dat heel wat kleuterleerkrachten en leerkrachten van het eerste leerjaar het moeilijk vinden om aandacht voor taalbeschouwelijke basiskennis krachtig te integreren in betekenisvolle activiteiten. Het zijn vaak óf elementgerichte activiteiten rond woorden, klanken en/of letters, óf betekenisvolle taalactiviteiten met te weinig aandacht voor specifieke voorbereidende lees- en schrijfvaardigheden. Daarom willen we samen met leerkrachten van de kleuterklassen en de eerste graad lager onderwijs de brug maken en onderzoeken hoe we taalbeschouwelijke basiskennis krachtig kunnen integreren in betekenisvolle (voor)lees- en schrijfactiviteiten. Hoe kunnen we een krachtige én-én-aanpak vormgeven? Om op deze uitdagende vraag rijke, concrete antwoorden te geven vormen we samen met leerkrachten een professionele leergemeenschap. Daarbij kiezen we voor Lesson Study, een concrete gezamenlijke onderzoeksmethode in de klascontext, waarbij samen lessen worden ontworpen, uitgetest, geobserveerd en bijgestuurd. In dit project brengen we onderzoeksgeïnformeerde inzichten en ervaringen uit de klaspraktijk samen om te komen tot krachtige didactieken die leiden tot effectieve praktijken in klassen en scholen. Dit proces doorlopen we als onderzoekers in permanente verbinding met leerkrachten uit het kleuter- en lager onderwijs.
Code
PWO Opdeletter 25
Startdatum
Einddatum
Financieringskanaal
PWO-middelen
PWO_Projectmatig onderzoek
Projectleider
Partners
  • UC Leuven (BE)