Inhoud
Door middel van het doorlopen van een interactief scenario via een VR-bril worden studenten verpleegkunde en, in een latere fase hulpverleners, getraind in het detecteren van suicidale ideatie en het voeren van het gesprek over het thema ‘zelfdoding’ met een persoon.
Vanuit welke uitdaging is dit project vertrokken?
Verpleegkundigen kunnen een cruciale rol opnemen binnen zelfmoordpreventie. Vanwege het direct patiëntencontact bevinden verpleegkundigen zich in een ideale positie om signalen van suïcidale ideatie op te merken, het gesprek aan te gaan en om de begeleiding betreffende zelfmoordpreventie samen met de patiënt en het team op te starten. Helaas, komt in onderzoek regelmatig naar voren dat verpleegkundigen gevoelens van angst, onzekerheid, hopeloosheid en het gevoel geen hulp te kunnen bieden, rapporteren. Eveneens blijkt dat verschillende patiënten in onderzoek aangeven dat ze onvoldoende door verpleegkundigen werden geholpen wanneer zij aangaven aan zelfdoding te denken.
Zowel de studenten en lectoren van de opleiding verpleegkunde van Hogeschool UCLL, als het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie (VLESP) maken zich zorgen over het gebrek aan kennis en de beperkte competenties om patiënten met suïcidale ideatie te begeleiden. Vanuit de wetenschap dat het inzetten op de professionalisering van hulpverleners een belangrijke strategie is binnen zelfmoordpreventie hebben de UCLL en het VLESP de handen in elkaar geslagen, en samen deze VR-bril ontwikkeld.
Wat is het concreet?
De VR-bril is een vorm van simulatieonderwijs waar een realistisch scenario wordt nagebootst. De (toekomstige) verpleegkundige observeert het gesprek tussen een verpleegkundige en een patiënt. De patiënt zegt tegen de verpleegkundige dat het leven voor hem niet meer hoeft. De video stopt en de (toekomstige) verpleegkundige kan kiezen uit drie mogelijke vervolgscenario’s. Wanneer de verpleegkundige de meest aangewezen keuze maakt, krijgt h/z/x de achterliggende klinische uitleg waarom dit de meest aangewezen keuze is, en gaat het gesprek verder. Wanneer er gekozen wordt voor een antwoord dat klinisch niet ondersteund wordt, krijgt de verpleegkundige de reactie van de patiënt op deze minder aangewezen uitspraak te zien, krijgt de verpleegkundige de klinische uitleg waarom dit niet aangewezen is en keert de user terug naar het keuzemenu. Het is namelijk belangrijk om te leren uit fouten, na te denken hoe het anders kan en opnieuw de draad terug op te pakken. De tool duurt 15 minuten en de belangrijkste zaken betreffende detectie, gespreksvoering, opstarten interventies, nazorg en follow-up worden ingeoefend.
Voor wie is het?
Studenten verpleegkunde, verpleegkundigen. De tool kan ook worden uitgebreid naar andere hulpverleners
Hoe wordt dit aangepakt?
De eerste stap was het uitschrijven van een dialoog tussen verpleegkundige en patiënt op basis van het achterliggend klinisch redeneren over zelfmoordpreventie met de meest aangewezen praktijk, maar ook met praktijken die klinisch minder of zelfs niet worden aanbevolen. Dit scenario is besproken en goedgekeurd door een expertengroep. Vervolgens werd er een opnamedag georganiseerd, waarbij twee acteurs werden gefilmd via een 360° camera. Het team van ons XP-lab heeft vervolgens de uitwerking van de VR-tool op zich genomen. In de VR-tool zijn de opnames, het achterliggend klinisch redeneren en de mogelijke interventies gebundeld.
Waarom is dit interessant voor deze doelgroep?
Simulatieonderwijs biedt het grote voordeel dat (toekomstige) verpleegkundige handelen zoals ze dit in een échte situatie doen, maar zonder de verantwoordelijkheid en in een veilige leercontext. Er is meer ruimte voor experimenteren, de deelnemer kan verschillende zaken uitproberen en de gevolgen van z/h/x reacties ontdekken. In tegenstelling tot het klassikaal onderwijs, kan de deelnemer op zijn tempo leren en herhalen zo vaak als nodig. Bovendien is de invloed van groepsdruk en het gevoel van bekeken te worden verwaarloosbaar, wat in de klassieke rollenspelen wel kan voorkomen.
Simulatieonderwijs biedt dus verschillende voordelen. Het is niet zo dat deze VR-bril de andere lessen rond zelfdoding vervangt. Het is wel zo dat dit een krachtige aanvulling bij de bestaande lessen of opleidingen kan zijn. Eventueel kan de bril ook uitgeleend worden aan geïnteresseerde partners uit het werkveld, zodat verpleegkundigen dit zelfstandig kunnen oefenen.
Welke partners zoeken we voor dit project?
Algemene en universitaire ziekenhuizen, psychiatrische ziekenhuizen, CGG, CAW, JAC, andere hogescholen, opleiding verpleegkunde HBO5, defensie,