Deze casus illustreert hoe de theoretische principes van de wegwijzers - inschatting, communicatie en beheer - in de praktijk worden toegepast. Zo krijg je niet alleen inzicht in de concepten, maar ook hoe je deze effectief kan toepassen.
Hoe is de situatie?
Een koppel, Lina en Marco, is betrokken bij ernstig fysiek partnergeweld. De directe aanleiding was een conflict over cadeaus die gekocht waren. Maar het geweld ontstond al eerder, geleidelijk aan. In de relatie was al een tijd sprake van een emotioneel steekspel tussen beide partners. Marco heeft een hoge positie maar zit sinds anderhalf jaar thuis met een burn-out waardoor er minder geld binnenkomt. Lina, financieel afhankelijk van Marco, vertoont tekenen van emotionele manipulatie en angst. Als zij het einde van de relatie aankondigt, na ernstig fysiek geweld, reageert Marco agressief en neemt hij controle over hun financiën en eigendommen. De situatie heeft een grote impact op het welzijn van Diederik, de zoon van Lina, waardoor zij de ernst van de situatie inzien. De psychiater van Marco verwijst Marco door naar een psycholoog.
Risico-inschatting
(zie Wegwijzer Risico-inschatting)
De casusregisseur maakt een risico-inschatting, waarbij de burn-out van Marco, de financiële stress bij Lina en de controle over de financiën door Marco als risicofactoren worden meegenomen. Bovendien woont het koppel nog niet lang in Vlaanderen, waardoor er geen sociaal netwerk is. Voor beide partners is dit het derde huwelijk. Bij Lina is er sprake van grote bezorgdheid over financiën en angst voor haar veiligheid. Hoewel Diederik betrokken is in de situatie, is er wel een normale band tussen Diederik en Lina en Diederik en Marco. Ook staan beide partners open voor hulpverlening. Ze tonen motivatie om iets aan de situatie te veranderen, wat wordt meegenomen als beschermende factor.
Conclusie van de professional: er is risico op herhaald (ex-)partnergeweld.
Een uitdaging bij de risico-inschatting is de taal van het gezin. Beide partners spreken Frans. Hoewel de casusregisseur Frans spreekt, gold dat niet voor de andere betrokken professionals. Ondanks de taalbarrière is er tussen de casusregisseur en interne/externe partners, zoals de justitie-assistent, de psychiater en het team van de casusregisseur gecommuniceerd over de risico-inschatting.
Risicocommunicatie
(zie Wegwijzer Risicocommunicatie)
Crisishulp draagt de casus over aan een casusregisseur. De casusregisseur neemt na de risico-inschatting meerdere maatregelen om over de risico's te communiceren: zowel naar de betrokkenen als naar professionals. Er volgt communicatie tussen Veilig Huis en verschillende professionals over het risico op nieuw partnergeweld. De casusregisseur communiceert met alle actoren aan de hand van gegronde motivering, niet op basis van bijvoorbeeld kleurcategorieën. De communicatiestijl wordt aangepast aan de professional.
Om de communicatie met de betrokkenen in het Frans te laten verlopen, blijft de casusregisseur – die Frans spreekt – ondersteunen bij gesprekken met onder meer de politie, crisishulp (CAW) en het Justitiehuis.
Crisishulp heeft uitsluitend met de thuisblijvers (moeder en zoon) gewerkt, wat een ander perspectief geeft dan Veilig Huis die het hele systeem overziet. Crisishulp vindt het belangrijk dat de betrokkenen weten dat er informatie gedeeld wordt met Veilig Huis. De politie communiceert met Veilig Huis en niet met andere mogelijke betrokken hulpverlening. Veilig Huis fungeert als ‘doorgeefluik’. De politie hoeft geen inhoudelijke terugkoppeling, maar wil vooral weten of er opvolging is.
Ook het Justitiehuis en Veilig Huis werken nauw samen: in deze casus volgt een tijdelijk huisverbod waarbij het Justitiehuis na drie maanden de casus overdraagt aan Veilig Huis voor opvolging. De Justitieassistent kijkt vooral naar de uit-huis-geplaatste Marco. De communicatie verloopt tussen de Justitieassistent en de casusregisseur van Veilig Huis. Zij spreken af wie welke acties neemt en ze bekijken de voorwaarden voor de uit-huis-geplaatste. Ook hebben ze het over de zaken die na de overdracht opgevolgd moeten worden, bijvoorbeeld de aanmelding bij een werking rond agressiebeheersing. Daarnaast moet er contact opgenomen worden met de politie in de nieuwe woonplaats van Lina om mogelijke risico's te duiden.
De hulpverleners zien in deze casus dat er angst is rond communicatie met politie en parket, maar dat komt voornamelijk voort uit misvattingen (zwaailichten en combi’s). Hierbij communiceert de casusregisseur geruststellend en verklarend, zij legt uit dat politie en parket binnen het convenant moeten blijven en geen actie ondernemen op niet-gerelateerde feiten. De communicatie tussen de casusregisseur en de politie is directer en informeler, omdat beide partijen weten wat ze van elkaar kunnen verwachten en geen belemmeringen hoeven te omzeilen.
Verder is het belangrijk dat de communicatie geregeld hernomen wordt, omdat het gaat over een dynamiek en geen stabiel systeem. De communicatie vindt bijvoorbeeld tweemaal plaats met het crisisteam (CAW), driemaal met het justitiehuis, viermaal met de politie, enzovoort.
Risicobeheer
(zie Wegwijzer Risicobeheer)
De casusregisseur schat in dat er aanwijzingen zijn voor een verhoogd risico op nieuw partnergeweld tussen Lina en Marco. Daarom is er nood aan adequaat beheer. De casusregisseur kan steeds rekenen op collega’s om het beheer van de risico’s te bespreken.
De casusregisseur hanteert de vier benaderingen bij partnergeweld: monitoring/toezicht, controle/supervisie, interventie, bescherming en veiligheidsplanning.
Een tijdelijk huisverbod (THV) dient als controlemaatregel om de veiligheid van Lina en zoon Diederik te waarborgen. Ook na het THV loopt de communicatie tussen de betrokkenen een tijdje via de casusregisseur omwille van de veiligheid.
Daarnaast is er monitoring van de situatie door contact te houden met de politie in de nieuwe woonplaats van Lina en context bij de situatie te geven om zo de veiligheid van Lina te waarborgen, zelfs na de relatiebreuk.
Verder wordt er met de betrokkenen een veiligheidsplan opgesteld om het ophalen van ieders spullen, in de context van de relatiebreuk, vlot en veilig te laten verlopen. Bovendien vinden er interventies plaats om hulpverlening te bieden. Het gesprek met zoon Diederik, die getuige was van het geweld, leidt tot doorverwijzing naar een psycholoog. De psychiater van Marco volgt hem op en daarnaast komt er begeleiding door een psycholoog. Die aanpak is belangrijk om zo het risico op herhaling van geweld proactief te beheren.
De taal en het beperkte sociaal netwerk vormen een uitdaging bij de periode na het geweld. Het risicobeheer blijkt effectief en het koppel is, na de interventies, uit elkaar gegaan. Er heeft geen nieuw (ex-)partnergeweld plaatsgevonden.
