De binnen-, buiten- en online leeromgeving

Maai Huyse en Caroline Moons zijn onderzoekers bij expertisecentrum Education & Development en docent aan de lerarenopleiding van UCLL. Ze lanceren een brochure én een reflectiemodel waarmee je je kennis over het vormgeven van de leeromgeving uitbreidt. 

Het onderzoek

In hun onderzoek zijn ze in een eerste fase aan de slag gegaan met vier ontwerpduo’s van telkens een  derdejaarsstudent en haar mentor/klasleraar in de praktijk. Via die ontwerponderzoeken en een breed literatuuronderzoek vonden ze 3 designprincipes voor het vormgeven van de ruimte in relatie tot onderwijsvisie:

  1. interactie en uitwisseling in relatie
  2. actief spelend leren 
  3. welzijn 

In een tweede fase werkten ze samen met drie casusscholen, die zich elk in een ander stadium van het transformatieproces van hun schoolomgeving bevinden om de design principes verder uit te werken in enerzijds het Integratiemodel onderwijsomgeving en -visie en anderzijds de Reflectietool onderwijsomgeving en -visie.

De helderheid, toepasbaarheid en volledigheid van het model en de tool werden onderzocht in focusgesprekken met de casusscholen. Op basis daarvan werden het model en de tool geoptimaliseerd en beschikbaar gemaakt voor het brede onderwijsveld in een gebruiksvriendelijke brochure.

Download de brochure

Hogeschool UCLL stelde in verkennend onderzoek vast dat als studenten van de Bachelor Kleuteronderwijs hun leeromgeving onder handen nemen, ze de principes over goed onderwijs uit het oog dreigen te verliezen doordat de focus zo sterk op de leerruimte ligt (Huyse & Moons, 2022).

Zo ging een student bijvoorbeeld aan de slag met het vormgeven van een online leeromgeving, zonder voldoende na te denken over hoe kleuters komen tot diepgaand leren. Gebruik maken van een app waarbij kleuters enkel en alleen afbeeldingen aantikken, is voor de kleuters misschien wel leuk maar past niet in een krachtige speelleeromgeving.

De vraag stelt zich dus: hoe kan je als leraar of als school je kennis over goed onderwijs ten volle inzetten bij het ontwerpen van een goede brede leeromgeving?

Brochure Room for Improvement_def 30 08 2022.pdf

Tool 1: Integratiemodel

De brochure ‘Room for improvement: ondersteuning bij het vormgeven van de binnen-, buiten- en online leerruimte in relatie tot visie op onderwijs ondersteunt leraren en scholen in het versterken van de brede – indoor, outdoor en online – leeromgeving in relatie tot visie op onderwijs.'

Hierin vind je een model dat onderwijsprincipes bundelt die van belang zijn in de verschillende leerruimtes. De drie principes 1. interactie en uitwisseling in relatie, 2. actief spelend leren en 3. welzijn spelen een cruciale rol, of het nu gaat om het klaslokaal (indoor), de buitenruimte (outdoor) of de digitale leeromgeving (online), maar ook in de algehele leerplek die ze samen vormen.

Integratiemodel Onderwijsomgeving en -visie_Huyse Moons 2022.pdf

Tool 2: Reflectietool

De bedoeling van het reflectietool is om gesprek op gang te brengen. Het instrument ondersteunt zowel de individuele leraar als het schoolteam in het reflecteren over de brede leerruimte in relatie tot onderwijsvisie.  

Reflectietool_Huyse Moons 2022.pdf

Bij vragen kan je contact opnemen met: