Waar kom je echt vandaan? Micro-agressie in het hoger onderwijs

Micro-agressies zijn subtiele, vaak onbewuste uitingen van vooroordelen of discriminatie die de vorm kunnen aannemen van verbale, non-verbale of schriftelijke communicatie. Micro-agressies zijn gericht naar individuen omwille van hun groepslidmaatschap, omwille van hun behoren tot een bepaalde – vaak gemarginaliseerde – sociale groep. Deze micro-agressies hebben een negatieve impact op het mentaal welzijn en het studiesucces van studenten.

Onderzoek naar micro-agressie in het hoger onderwijs (HO) is nodig om de uitingsvormen, dynamieken en de impact van deze subtiele, alledaagse vormen van racisme en discriminatie vast te stellen en strategieën te ontwikkelen om hiermee om te gaan en zoveel mogelijk te voorkomen. Het design van dit onderzoek omvat verschillende onderzoeksmethoden, die we implementeren in drie Vlaamse instellingen HO. Eerst voeren we een systematische literatuurstudie uit. Vervolgens worden studenten gevraagd om gedurende een bepaalde periode (2 tot 3 maanden) op anonieme wijze verslag uit te brengen over ervaren of opgemerkte micro-agressies. Wij gebruiken hiervoor de Critical Incident Technique (Flanagan, 1954). Deze kwalitatieve dagboekopdracht verloopt via een app. In een laatste fase, worden er per instelling worden 2-3 focusgroepen georganiseerd (8-10 deelnemers per focusgroep), met studenten enerzijds en met HO professionals anderzijds. Tijdens deze focusgroepgesprekken worden vignettes (‘real life scenario’ techniek; Hazel, 1995, Hill, 1997) gepresenteerd en besproken. Deze vignettes worden opgesteld aan de hand van de indicenten verzameld tijdens de dagboekopdracht.

Als output van dit project stellen we hetvolgende voorop: een toegankelijke publicatie en een infographic, aangevuld met een film, waarin de belangrijkste bevindingen en adviezen visueel worden gepresenteerd en samengevat. Dit materiaal wordt vrij beschikbaar gesteld aan instellingen en teams en is bedoeld om mensen bewust te maken van de rol van micro-agressie in het HO. Wij presenteren de publicatie en de infographic tijdens een lanceringsevenement voor professionals uit het HO (Vlaanderenbreed). Daarnaast werken we een workshop uit, zowel voor studenten als voor professionals HO. Deze workshops zijn gericht op het verhogen van kennis over micro-agressie, bewustzijn over eigen uitingen van micro-agressie, bereidheid tot en zelfeffectiviteit bij het optreden als actieve omstaander bij incidenten van micro-agressie. Op basis van de bevindingen uit het onderzoek formuleren we aanbevelingen op verschillende niveaus in het HO: op niveau van de individuele professional, op instellingsniveau en op beleidsniveau. Verder verwerken we alle elementen van output (publicatie, infographic en film, lanceringsevent, en workshops en aanbelevinge), tot een dienstverleningspakket uit dat op maat verder vormgegeven wordt.